ARDHJA E RAMAZANIT

Më parë quhej “Sulltani i njëmbëdhjetë muajve”. Vinte me madhështi si një princ i vërtetë. Pritej me daulle, shikime të gëzuara dhe me thirrje te hareshme të fëmijëve. Bashkë me përfundimin e Perandorisë, mori fund edhe sundimi i këtij muaji të madhërueshëm në shpirtat tanë. Tani vjen me kokën ulur, duke rrëshqitur si një hije anës mureve nga frika se mos e quajnë “Fondamentalist, fanatik, i prapambetur ose armik të zhvillimit të shtetit”.
Nëpër gazeta nuk gjendet më asnjë shenjë nga lajmet e faqeve të para që lajmëronin ardhjen e Ramazanit, as fotografi të xhamive ose parrulla që urojnë Ramazanin nuk ka më. Edhe kur vjen ndonje punonjës i dorës së pestë nga Europa, ne faqet e para të çdo gazete mund të shohësh fotografi të ndryshme të tij, kur vjen Ramazani, gjen ose jo për të ndonje lajm në faqet e brendshme.
Mos vallë ndodh kjo se jemi një shtet laik? Apo duam të tregojmë se jemi më tepër laikë se europianët të cilët e kanë përvetësuar këtë gjë të paktën një ose dy shekuj para nesh? Çfare kuptimi do t’i japim lëvizjeve shoqerore biles edhe atmosferës festive që ka në këto shtete në festat fetare si Pashkët ose të tjera si këto. Atmosfera emocionuese e cila ndihet nga të gjithë ne muajin e Ramazanit është një nga rastet e pakta që na jepen për forcimin  e miqësisë midis feve te ndryshme. Duke lënë mënjanë çdo  gjë që ka lidhje me fenë, por të mbyllësh një sy përpara edukatës së madhe që fiton populli të jesh pabesimtar fanatik është shumë, mjafton të jesh fanatik. Atë që shtron kokëtej në vend të Iftarit, Allahu teala mbase e fal sepse është muaji i mëshirës, por a e fal zemra e një shoqerie qe jeton? Nuk e di dhe nuk besoj…               
                Peyami Safa                  17. 11. 2001